Dato Abdullah bin Hj Dahan telah
dilantik sebagai Undang Rembau ke 18 dari 1922 hinga 1938. Beliau
belajar di Kolej Melayu Kuala Kangsar. Pada tahun 1922 Dato Abdullah
telah dilantik sebagai Undang Rembau menggantikan Dato Haji Sulong
bin Ambia.
Dato Undang Rembau adalah orang yang
berani, lantang dalam tahun 1920an dan 1930an, ketika tiada siapa
yang berani bersuara terhadap orang Inggeris.
Penulisan British ada menyatakan beliau
dilantik sebagai Undang Rembau pada usia 17 tahun dengan kebolehan
yang luar biasa, bercita-cita tinggi, pintar dan mempunyai
kesungguhan tinggi.
Perjuangan Dato Abdullah adalah melalui
memorandum, petisyen rasmi dan dalam majlis persidangan.
Dato Abdullah adalah orang yang paling
kuat melobi untuk ditubuhkan beberapa sekolah perdagangan dan
institusi berbahasa Inggeris supaya lebih ramai anak Melayu dapat
menjadi pentadbir yang baik serta menjawat jawatan professional.
Perubahan yang dilakukan oleh Dato
Abdullah bukan sahaja di bidang pendidikan. Bahkan dia banyak
membantu menubuhkan beberapa koperasi dan persatuan di Negeri
Sembilan untuk membangunkan masyarakat Melayu ketika itu.
Dato Abdullah juga sentiasa
menasihatkan orang-orang kampung agar meninggalkan amalan khurafat
dan syirik yang dikaitkan dengan roh-roh setempat.
Dato Abdullah juga adalah antara orang
yang menyuarakan penubuhan pasukan Askar Melayu. Usaha ini bermula
semenjak tahun 1902 lagi.
Dalam tahun 1933 Almarhum DYMM Yang
Dipertuan Besar Negeri Sembilan, Tunku Muhamad ibni Yam Tunku Antah,
Almarhum DYMM Sultan Perak, Sultan Alang Iskandar Shah, Almarhum Raja
Di Hilir Perak, Raja Sir Chulan dan Almarhum Undang Rembau, Dato
Abdullah bin Haji Dahan telah menyuarakan hasrat menubuhkan pasukan
Askar Melayu.
Apabila Zaman Kemelesetan berlaku pada
tahun 1929, pihak British memberhentikan ramai pekerja, Dato Abdullah
memberi amaran kepada British, jangan sentuh pekerja Melayu. Dari
cadangan tersebut pendatang asing harus dibuang kerja terlebih
dahulu.
KEPERIBADIAN DAN JASA-JASA DATO
ABDULLAH
Beliau adakalanya berjalan kaki ke
balai Undang dari rumah beliau di Chembong sejauh 2 km, beliau sampai
awal pagi ke pejabat sebelum pekerja lain sampai.
Beliau suka melihat susunan pejabat
yang kemas, rapi dan teratur.
Beliau menyuarakan supaya Adat Perpatih
dibukukan dan demi kepentingan rakyat Rembau pemilihan Dato Lembaga
itu hendaklah dari kalangan yang terbaik, berilmu dan
bertanggungjawab.
Beliau menyarankan agar kehadiran
kanak-kanak perempuan ke sekolah diwajibkan, sebuah sekolah perempuan
Melayu dibina di Kg Tanjung pada tahun 1923.
Kemudioan Sekolah Perempuan Kg Chembong
ditubuhkan pada tahun 1933.
Sekolah pertukangan (trade school)
didirikan berhampiran pekan Rembau pada tahun 1933 atas inisiatif
beliau.
Pada tahun 1920 beliau menubuhkan
tabung untuk perbelanjaan melanjutkan pelajaran untuk anak Rembau ke
institut pengajian tinggi yang dikenalil sebagai Waris Fund.
Pada tahun 1932 beliau menulis panjang
lebar mengenai Syarikat Kerjasama, Tujuan dan Kewajipan Syarikat,
Cara Mentadbir dan membangunkannya serta Harta-harta Syarikat dan
Hak-hak Ahli.
Beliau mencari peruntukan membina
masjid Kg Chembong 1928
Beliau mendesak mutu pelajaran Inggeris
di sekolah seperti Kolej Melayu Kuala Kangsar dan Sekolah King George
V harus ditingkatkan
Beliau menyuarakan ketidakseimbangan
antara bilangan anak-anak atau saudara mara pembesar, raja dan waris
negeri yang diberi peluang belajar di Kolej Melayu Kuala Kangsar
Beliau mencadangkan agar seorang guru
Melayu fasih berbahasa Melayu dan Inggeris mengajar di Kolej Melayu
Kuala Kangsar supaya murid-murid di Kolej itu dapat pengajaran bahasa
Melayu yang bermutu tinggi.
Dato Abdullah mahukan agar murid-murid
Melayu di Sekolah King George V Seremban diberi peluang memasuki
kelas Junior Cambridge dan seterusnya mengambil peperiksaan Junior
Cambridge.
Dato Abdullah menyarankan kerajaan
perlu memberi bantuan dari segala segi kepada orang Melayu
memandangkan kemunduran ekonomi pertanian orang-orang Melayu. Salah
satu dari bantuan yang diberi harus berupa pembinaan taliair yang
sesuai.
Syarikat kerjasama harus didirikan
untuk menghindar kemasukan peminjam-peminjam wang yang dianggap
membahayakan ekonomi orang-orang Melayu di kampung.
Mencadangkan mewujudkan Tanah Simpanan
Melayu untuk melindungi tanah orang Melayu yang telah banyak jatuh ke
tangan bangsa asing.
Dalam tahun 1927, merayu agar kerajaan
menambah jumlah Tanah Simpanan Melayu hingga boleh menguruskan
perjalanan estes-estet yang lebih luas (konsep tanah rancangan
FELDA).
Mendesak lebih ramai pegawai Melayu
dimasukkan ke semua Jabatan Kerajaan seperti Perbendaharaan,
Perdagangan, Kastam dan Jabatan Kehutanan.
Cuba merubah kedudukan Dato-Dato
Lembaga dengan menjadikan mereka yang berpendidikan dan berperibadi
tinggi , penghulu mukim.
Menasihat Dato-Dato Lembaga supaya
merubah sikap mementingkan diri serta rasuah. Kalau tidak juga mahu
berubah, beliau mencadangkan Dato-Dato Lembaga itu meletakkan jawatan
sahaja.
Mendapat persetujuan Dato-Dato Lembaga
agar harta carian dibahagi mengikut Islam.
Semasa menasihati Dato-Dato Lembaga,
bercadang menghapuskan sistem suku di Rembau seandainya Dato-Dato
yang korup itu tidak mahu mengubah pendirian.
Tiada ulasan:
Catat Ulasan